Nöbetçi Eczaneler
Microsoft’un sisteminde yaşanan sorun Türkiye dahil birçok alanı etkiledi. Dünya genelinde birçok havalimanında uçuşlar durduruldu, hastanelerdeki randevu sistemleri de çöktü. THY, Google, Skype, Gmail, Facebook ve Minecraft gibi markalar zor durumda kaldı. Onlarca web sitesi çöktü ve mavi ekran hataları ortaya çıktı. Microsoft, küresel internet krizine ilişkin birçok açıklama yaptı. Bakan Abdülkadir Uraloğlu Türkiye’deki son durumu anlattı. THY bazı uçuşlar hakkında iptal kararının alındığını duyurdu.
Dünya genelinde internet sistemlerinde büyük yazılım kesintileri yaşandı. Amerikalı teknoloji şirketi Microsoft’un sistem bozukluğu birçok sektörü de etkilerken binlerce Windows cihazı, önyükleme sırasında mavi ölüm ekranı (BSOD) hataları yaşıyor. Bu durum ise, bankaları, havayollarını, TV istasyonlarını, süpermarketleri ve dünya çapındaki diğer birçok işletmeyi etkiliyor. Siber güvenlik sağlayıcısı CrowdStrike’ın hatalı bir güncellemesinin, etkilenen bilgisayarları ve sunucuları çevrimdışına aldığı ve onları, makinelerin normal şekilde başlatılmasını engelleyen bir kurtarma önyükleme döngüsü içine girmeye zorladığı anlaşılıyor.
MICROSOFT’TAN AÇIKLAMA
Microsoft 365 tarafından yapılan son açıklamanın içeriğinde “Sorunun altında yatan sebep düzeltildi ve bazı Microsoft 365 uygulamaları ve hizmetleri tam işlevselliğe geri yüklenmiştir. Belirli uygulama ve hizmetlerde kalan etki devam ediyor.” denildi.
THY’DEN AÇIKLAMA: GEREKEN AKSİYONLAR ALINIYOR
Türk Hava Yolları da bu olaydan etkilenen şirketlerden biri. THY basın danışmanı Yahya Üstün, sosyal ağlardan yaptığı açıklamada, bilgi sistemindeki sorunlardan dolayı rezervasyon ve rezervasyon sürecinde aksaklıklar yaşandığını söyledi. Üstün, “Sorunun ortadan kaldırılması ve yolcularımızın mağduriyet yaşamaması gerekli çalışmalar yapılıyor. Rahatsızlık için özür dileriz. En kısa sürede sizi bilgilendireceğiz.” dedi.
Dünya çapında birçok firmayı etkileyen yazılım kaynaklı bir sorun olduğunu anlatan Üstün, “Etkilenen operasyonlarda bu sorunun bir an önce giderilmesi için tarafımızdan gerekli tedbirler alınıyor. Faaliyetlerimiz yavaş yavaş normale dönüyor. Verdiğimiz rahatsızlıktan dolayı sizden özür dileriz.” şeklinde konuştu.
BAZI UÇUŞLAR İPTAL EDİLİYOR
Konuya ilişkin Türk Hava Yolları Basın Danışmanlığı’ndan (THY) daha sonrasında yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Değerli Yolcularımız, Dünya çapında farklı sektörlerden birçok şirketi etkileyen yazılım kaynaklı bir soruna çözüm bulmak amacıyla operasyonlarımızın yoğunluğunu azaltmak için çalışıyoruz. Uçuşlarda herhangi bir aksama yaşanmaması için bazı seferler iptal edilecektir ve uçuşlarımız en kısa süreçte kademeli olarak normale dönecektir. Verdiğimiz rahatsızlıktan dolayı sizden özür dileriz. Bu kamuoyuna saygıyla duyurulur.”
EK HAKLAR TANINDI
Konuya ilişkin avayolunun sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, “Küresel ölçekte hizmet veren bir tedarikçiden kaynaklanan, havacılık sektörü de dahil olmak üzere çeşitli sektörleri etkileyen teknik bir sorun yaşanmış ve bu olay nedeniyle bazı uçuşlarımız iptal edilmiştir. Mobil uygulamamızdaki “Uçuş Durumu” sekmesinden uçuş durumunuzu kontrol edebilirsiniz. Aksaklık nedeniyle uçuşları iptal edilmeyen yolcular için ek haklar belirlendi. Sistemdeki sorun giderildikten sonra aşağıdaki koşulları sağlayan yolcularımız satış kanallarımız üzerinden işlem yapabilecektir. “19 Temmuz 2024 tarihinde uçuşlarımıza giriş yapan tüm Türk Hava Yolları yolcularımız için, 19 Temmuz 2024 öncesinde düzenlenen biletler için, 25 Temmuz 2024’e kadar geçerli olmak kaydıyla ek haklar belirlenmiştir.” şeklinde ifadelere yer verildi.
Açıklamadaki ilave haklar şu şekildedir:
1) Rezervasyon değişiklikleri ücretsiz olarak yapılacaktır. Herhangi bir işlem yapmayan ve uçuş süresi sona erdiği halde uçuşa devam edemeyen yolcular, faydalarını kaybetmezler.
2) İade talebi: a) Kullanılmayan biletler için kesintisiz para iadesi yapılacaktır. b) Kısmen kullanılmış biletler ve tamamlanmamış yolculuklarda, kullanılmayan uçuşların iade işlemleri kesintisiz olarak gerçekleştirilecektir.
3) İlgili uygulamalar yalnızca Türk Hava Yolları’nın (THY) gerçekleştirdiği uçuşlarda kayıtlı grup ve bireysel yolculara yönelik de geçerli olacaktır. Güncel gelişmeleri sizlerle paylaşmayı sürdüreceğiz. Anlayışınız için teşekkürlerimizi iletiriz.
“ÜZERİNDE ÇALIŞIYORUZ”
Dailymail’in haberine göre Amerikalı siber güvenlik şirketi CrowdStrike, internet sitesinde bu hatanın sorumluluğunu üstlendi ve “düzelteceğini” duyurdu. Sorundan;
Büyük bankalar
Medya şirketleri
Havayolu şirketleri
Microsoft hizmetleri
ABD’de 911 servisleri etkilendi.
“KULLANICILAR BİLGİSAYAR AYARLARINI DEĞİŞTİRMEMELİ”
İHA’nın edindiği bilgiye göre yazılım geliştiricisi Berkay Çatak, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, zincirin en tepesinde yer alan Microsoft’un domino etkisi nedeniyle isteklere yanıt vermeyi durdurarak Microsoft ile ilgili her şeyin kullanılamaz hale geldiğini söyledi. Çatak, şu anda son kullanıcıların yapabileceği bir şey olmadığını vurgularken “Bu durumda bölgesel bir kesinti varsa bireysel işlemler için VPN kullanmak çözüm olabilir ama bu küresel sorun olmasından dolayı nya çapında Microsoft altyapısını kullanan tüm Satıcılar veri alamadıkları için çöküyor. Microsoft’tan yanıt geldi. Çökmüş satıcıları kullanan platformlar da işlemlerine yanıt alamayınca son kullanıcılara ulaşamadı. “Kısacası zincirin tepesinde yer alan Microsoft, domino etkisi nedeniyle gereksinimleri karşılamayı bırakınca, Microsoft ile ilgili her şey kullanılamaz hale geldi. Maalesef şu anda son kullanıcının yapabilecekleri bir şey yok” diye konuştu.
Ayrıca bazı Windows bilgisayarlarda mavi ekran hatalarının oluştuğuna dikkat çeken Çatak, “Bilgisayar, bu noktaya gelene kadar kurtarma moduna geçmenizi veya hiç önyükleme yapmamanızı öneriyor. Kullanıcılar bilgisayar ayarlarını değiştirmemeli. Microsoft sorunu çözüldükten sonra bilgisayar eskisi gibi yeniden başlatılacak” bilgisini verdi.
ULUSAL SİBER OLAY MÜDAHALE MERKEZİNDEN AÇIKLAMA
Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM), kesintinin bir siber saldırıdan kaynaklanmadığını belirlediğini belirten bir açıklama yayınladı. Açıklamada; Söz konusu aksaklıkların CrowdStrike ürününü kullanmakta olan kurum ve kuruluşlarda gerçekleştği espit edilirken, çözüm önerilerinin tamamı BAZI SİP platformu üzerinden yapıldığı kaydedildi. Windows cihazlarda gerçekleşen küresel kesintiye ilişkin yapılan incelemede, kesintinin siber saldırıdan kaynaklanmadığı belirlendi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, konuyla ilgili açıklamalarda bulunmak üzere kameraların karşısına çıktı ve şunları söyledi:
“Sorun bir siber saldırıdan kaynaklanmamıştır. Tüm SOME’lerimizle paylaşılmıştır. Ülkemizin siber sınırlarını korumak adına ülkemiz ve ülke ürünlerimizle çalışmalarımızı 7/24 takip ediyoruz. Hasar gören sistem ve kuruluşlarla derhal iletişime geçtik. ya da yaşadığımız aksamanın önemli bir kısmından etkilendik. Birkaç saat içinde sistemin insanları etkilemeyi bırakacağını düşünüyorum.”
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumu’ndan yapılan açıklamada “Kesinliğin bir siber saldırıdan kaynaklanmadığını, aksamanın CrowdStrike ürünlerini kullanan kurum ve kuruluşlarda meydana geldiğini tespit ettik.” ifadelerine yer verildi.
UÇUŞLAR DA DURDU
Berlin Havalimanı’nda uçuşların geçici olarak durdurulduğu bildirildi. İngiltere’de hastane randevu sistemi de kilitlendi.
BC’nin haberine göre Amsterdam Schiphol Havalimanı, kapanma nedeniyle ertelendi. Bir sözcü, “Bu aksama Schiphol’a giden ve Schiphol’a varan uçuşları etkiliyor” derken kaç uçuşun etkilendiğinin belirsiz olduğunu ekledi.
Ayrıca Yeni Zelanda’nın Christchurch Uluslararası Havalimanı bazı sistemlerde uçuşları etkileyebilecek sorunlar yaşandığını duyurdu. Yeni Zelanda Parlamentosu sözcüsü de bilgisayar ağında sorunlar olduğunu söyledi.
Japonya’nın Narita Havalimanı’ndan yapılan açıklamada JetStar, Jeju Air, Qantas, HK Express ve Spring Japan Airline’ın sistemlerinde sorun yaşandığı açıklandı.
İspanya’daki tüm havalimanlarının teknik sorunlardan etkilendiği bildirildi.
BBC’nin verdiği bilgiye göre Gatwick Havalimanı’nda barkodların çalışmaması nedeniyle biniş kartlarının güvenlik kontroller manuel olarak yapılıyor.
MICROSOFT BEYANI
Microsoft, Microsoft 365 uygulamalarına ve hizmetlerine erişimde kesintiler olduğunu bildirdi ancak azaltımlar devam ederken hizmetlere erişimde iyileşme yaşandı.
Microsoft 365 internet sitesinde yayınlanan açıklamada, Microsoft 365 uygulama ve hizmetlerine yönelik azaltım çalışmalarının devam ettiği belirtildi. Açıklamada, mevcut sorunun çeşitli Microsoft 365 uygulama ve hizmetlerini kullanmaya çalışan bütün kullanıcıları etkileyebileceği belirtiliyor ve Microsoft Defender, Microsoft Teams, Microsoft Purview ve OneDrive’ın etkilenen uygulama ve hizmetler arasında yer aldığı belirtiliyor. Olayın ana nedeninin Azure bulut sistemindeki konfigürasyon değişikliklerinden dolayı depolama ve aynı zamanda da işlem kaynakları arasında meydana gelen kesinti olduğu belirtildi. Açıklamada, “Azaltma önlemlerini uygulamaya devam ettikçe hizmetlerimiz sürekli olarak gelişiyor” dedi. İfadesi kullanıldı.
ALASKA’DA 911 KESİNTİSİ
ABD Alaska Eyalet Polisi, acil durum telefon hatlarının kesildiğini bildirdi. Eyalet polisi bir Facebook gönderisinde, “Alaska’daki birçok 911 ve aynı zamanda acil olmayan çağrı merkezi normal şekilde çalışmıyor” dedi.
Avustralyalı telekomünikasyon şirketi Telstra, konuyla ilgili şöyle konuştu: “Avustralyalı telekomünikasyon şirketi Telstra şunları söyledi: “Bu öğleden sonra bizimle iletişime geçmeye çalışırken bir kesinti yaşıyorsanız, bunun sebebi de em Microsoft’u hem de CrowdStrike’ı etkilemiş olan küresel sorundur. Triple Zero çağrı merkezine veya sabit hatlarımıza ve mobil ağlarımıza yapılan aramalar geçersizdir. Etkilenen birçok kişi gibi biz de her şeyi mümkün olan en kısa süre içerisinde ekrar çevrimiçi duruma getirebilmek adına er iki kuruluşla da çalışıyoruz. Sizleri bilgilendireceğiz.
AVUSTRALYA
Avustralya’daki Sidney Havalimanı ise olaya ilişkin şu yorumu yaptı:
“Küresel alanda bazı uçuş operasyonlarını ve terminal hizmetlerini de etkilemiş oldu. Uçuşlar şimdilerde yğun olarak iniş ve kalkış yapıyorlar fakat akşam saatlerinde problem yaşanacabileceği söyleniyor. Acil durum planlarımız devrede. Terminallerimize ilave personeller görevlendirdik. Bugün seyahat ediyorsanız, havaalanına gitmek için bolca zaman ayırmayı ve uçuş durumunuzu havayolu şirketinden kontrol etmeyi unutmayın.”
HOLLANDA
Schipol’den yapılan açıklamada, Hollanda’nın başkenti Amsterdam Havalimanı’nda “şu anda küresel sistem hatası yaşanıyor. Bu aksama Schiphol’a gidiş-dönüş uçuşları da etkilemekte. Etki şimdilerde haritalandırılıyor. Uçuşunuzla ilgili bir soru mu? “Lütfen havayolunuzla iletişime geçin.”
İNGİLTERE
İngiliz medyası Sky News, yaşanan kesinti nedeniyle yayınına ara verdi. Sky News Group başkanı David Rhodes şunları söyledi: “SkyNews bu sabah canlı televizyon yayını yapamadı ve şimdi bu kesintiden dolayı izleyicilerden özür diliyoruz. Haberlerimizin çoğu hâlâ çevrimiçi şeklinde mevcut ve tğüm hizmetleri tekrar sağlamak için çalışıyoruz.”
Tren şirketi Thameslink şunları söyledi: “Şu anda ağımızda yaygın BT sorunları yaşamaktayız. BT ekibimiz sorunun temel seebini belirlemek için aktif alanda araştırma yapıyor.
Bazı yerlerde sürücü programlarına erişemiyoruz, bunlar da Thameslink ve Great Northern ağları da dahil olmak üzere kısa sürede olası iptallere yol açıyor.”
ALMANYA
Almanya’nın Berlin Brandenburg Havalimanı duyurdu: “Yolcular için bilgi: Teknik sorunlar nedeniyle check-in sırasında gecikmeler yaşanacaktır.”
BBC’nin haberinde ise Almanya’da iki hastanenin acil olmayan ameliyatları iptal ettiği söylendi.
HİNDİSTAN
Hindistan merkezli Akasa Air şunları söyledi:
“Hizmet sağlayıcımızla yaşanan altyapı sorunları nedeniyle, rezervasyon hizmetleri, check-in ve rezervasyon yönetimi de dahil bazı çevrimiçi hizmetler geçici olarak kullanılamayacak. Şu anda havalimanlarında manuel olarak check-in ve biniş sürecini uyguluyoruz, bubndan dolayı da acil seyahat planı olanlar havalimanına erken gelmelerini ve kontuarımızda check-in yapmalarını rica ediyoruz.
Spice Jet şunları söyledi: “Şu anda uçuş kesintileri ile ilgili güncellemeleri sağlamada teknik sorunlar yaşıyoruz. Ekibimiz bu sorunu çözmek adına aktif olarak çalışıyor.”
HİNDİSTAN’DA EL YAZILI UÇAK BİLETLERİ
Bilişim hizmetlerinde yaşanan aksaklıklar nedeniyle Hindistan’da yolcuların el yazısıyla yazılmış bilgilerin yer aldığı uçak biletlerini aldıkları fark edildi.
POLONYA
Polonya merkezli en büyük konteyner limanı olan Baltic Hub tarafından yayınlanan mesajda “Baltic Hub’da, Microsoft işletim sisteminde limanın kullanılamaz hale gelmesine neden olan küresel bir sorun yaşadığımızı size bildirmek isteriz. Sorunu çözebilmek adına çalışıyoruz. Sorun çözüldüğünde sizi hemen bilgilendireceğiz.” ifadelerini kullandı.
SİSTEM İSPANYA’DA ÇALIŞMAYA BAŞLIYOR
İspanya’da 46 havalimanını yönettiği bilinen AENA, kesinti sonrası yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Aena, dünya çapındaki işletmeleri etkileyen küresel bir BT olayından etkilendikten sonra şu anda bazı sistemlerini geri yüklüyor. Tüm havalimanları çalışıyor. Fakat bazı süreçler daha yavaş. Diğer uluslararası operatörler tarafından işletilen havayolları ve havalimanları da sistemlerini eski haline getirmeye çalışıyor”
Havacılık analitiği şirketi Cirium’a göre şu ana kadar dünya çapında 1.000’den fazla uçuşun iptaline ilişkin karra alındı.
RUSYA AÇIKLAMASI!
Rusya Dijital Kalkınma Bakanlığı tarafından yapılan yazılı açıklamada üresel iletişim kesintisinden dolayı ülkenin havalimanlarında herhangi bir sorun yaşanmadığını belirterek, “Microsoft ile ilgili yeni gelişmeler, kritik altyapılarda yabancı yazılım yerine yerli yazılımların kullanılmasının önemini gösteriyor.